بسیاری از داوطلبان کنکور تجربی زیر گروه 1 را با داشتن رشته هایی مانند پزشکی ،دندان پزشکی و رشته های پیرامون آن هدف قرار داده اند و درس زیست شناسی با ضریب 4،بی شک مهم ترین درس این زیر گروه است . زدن درصد مناسب در این درس تا حد خوبی تضمین کننده قبولی در رشته دلخواه در کنکور سراسری است . طرح سوالات مفهمومی و زمان بر که از کنکور سراسری 91 شروع شد و سال به سال بر درجه سختی آن افزوده می شود،این درس را به کابوس بسیاری از داوطلبان رشته ی تجربی تبدیل کرده است در حالیکه رتبه های برتر کنکور توانسته اند با رعایت اصول کلی درصد های خوبی را در این درس کسب کنند و این در حالی است که بسیاری از آنان حافظه های درخشانی هم نداشته اند.در این مقاله سعی کرده ام روشهایی را که خودم به کار می بردم را با روشهای چندین رتبه برتر انطباق دهم و چکیده ای شفاف و کار آمد را در قالب یک پیشنهاد با 5 گام به شما ارائه دهم .
گام اول –مطالعه ی اجمالی و گذرا:
فصل را یکبار به صورت کامل بخوانید .قرار نیست این آخرین مطالعه ی شما باشد پس در مطالب ریز نشوید اما روزنامه وار هم نخوانید. هدف از این مطالعه این است که کلیاتی را از فصل برداشته کنید و ارتباط مطالب موجود در آن را با سایر فصول دریابید. پیرامون ایده های مطرح شده در فصل فکر کنید و کاربرد مسائل مطرح شده را در زندگی روز مره تصور کنید.به شکل ها نگاه کنید و درک کنید که چرا این شکل ها را در این قسمت آورده اند. این مرحله بسته به حجم فصل ،چند ساعت طول می کشد.
گام دوم-مطالعه ی عمیق و مفهومی :
پس از اتمام گام اول شروع به مطالعه ی دقیق همان فصل کنید. ترجیحاً پس از تمام شدن مطالعه گذرا،در روز بعد این مرحله را شروع کنید.هر سه کتاب درسی را کنار دستتان داشته باشید تا در صورت به یاد آوردن نکات مرتبط یا مطالب مشابه در دو کتاب دیگر به سرعت آن ها را بیابید.تنها به حفظ مطالب اکتفا نکنید و به مفهوم نیز بپردازید زیرا یادگیری زیست با حفظ یک بیت شعر تفاوت دارد.برای مثال فقط حفظ نکنید که لنفو سیت های Bدر مغز استخوان بالغ می شوند و لنفو سیت های Tدر تیموس بلکه تصور کنید که چون لنفوسیت های Bدر همان محل ساختشان بالغ هم می شوند پس در خون به صورت بالغ یافت می شوند در حالیکه لنفو سیت های Tبه صورت نا بالغ نیز در خون یافت می شوند زیرا برای بالغ شدن باید از مغز استخوان به تیموس بروند.تا جایی که می توانید قوه ی تفکر خود را در این مورد به کار بگیرید.تصویر سازی کنید و شخصیت پردازی کنید و همچنین جان بخشی به اشیا را داشته باشید و مطالب را به صورت جدول و نمودار و ….. در آورید.
برای ساخت این تصاویر و جداول قوه ی خلاقیتتان را به کار بگیرید و آنها را تا جایی که ممکن است در یک کلاسور یا دفتر ،یاد داشت کنید.برای جواب دهی به سوالات طراحان،باید خود را گاهی جای آنان گذاشت . سعی کنید پس از خواندن هر قسمت خود را جای طراح بگذارید و سوال طرح کنید .
برای مثال پس از اینکه خواندید گلبول قرمز هسته ندارد می توانید این سوالات را طرح کنید:کدام سلول است که کروموزوم ندارد؟/ کدام سلول است که برای کاریو تیپ و ژن نگاری مورد استفاده قرار نمی گیرد؟ /کدام سلول است که هیستون ندارد؟ /کدام سلول است که هستک ندارد؟ و………… از هر کدام از این موارد ممکن است سوال مطرح شود،مطمئن باشید طراحان از شما باهوش تر نیستند بلکه فقط روی مباحث وقت بیشتری گذاشته اند .از ترکیب کردن مباحث خسته نشوید ،برای مثال وقتی راجع به سنگ صفرا می خوانید تمام عواقب آن را با توجه به متن کتاب درسی بررسی کنید.از زردی و کاهش جذب چربی گرفته تا عواقبی که کاهش ویتامین های محلول در چربی ایجاد می کنند. گاهی یک انیمیشن یا تصویر آموزشی مناسب می تواند یک مطلب آموزشی را به خوبی جا بیندازد.اگر سال دوم یا سوم هستید ،این انیمیشن های آموزشی را که در اینترنت موجود هستند و با جستجو یافت می شوند را از دست ندهید.از فعالیت های موجود در کتاب درسی غافل نشوید و خوب آنها را برسی کنید.همچنین شکل ها را به خوبی مشاهده کنید ، ابتدا راجع به علت آورده شدنشان در آن قسمت از کتاب فکر کنید و سپس نکات موجود در شکل را به صورت موشکافانه بررسی کنید و آنهایی را که متو جه می شوید در کنار شکل یادداشت کنید.برای یادگیری قید ها آن ها را یاد بگیرید و از حفظ کردن طوطی وار بپرهیزید .برای مثال در کتاب آمده است “در بسیاری از جانداران پر سلولی ،سلولها برای انجام وظایف خاص اختصاصی شده اند.”چرا نگفته است همه ی آنها ؟چون گونه هایی از ولوکس دارای سلولهای مشابه هم هستند و فرآیند تخصصی شدن در آنها انجام نگرفته است. دیدید؟ همین یک مثال برای یاد آوری این قید کافی بود.
گام سوم-نکات شکل ها را از روی یک کتاب کمک آموزشی نگاه کنید:
کتاب های خوبی در مورد نکات شکل های کتاب نوشته شده است که از آنها می توان به زیست تصویری کانون اشاره کرد.این نکات را بخوانید و با نکاتی که خودتان متوجه شده بودید مقایسه کنید.سعی کنید روش ریز بینی را تمرین کنید . نکات اضافه را به نکات خودتان در کتاب درسی بیفزایید.
گام چهارم-تست بزنید:
از روی یک کتاب کمک آموزشی تست بزنید.کتابهای متفاوتی در بازار موجودند که هر کدام نقاط قوت و ضعف خود را دارند و متناسب با سطح و راحتی خودتان می توانید از آنها استفاده کنید.سعی کنید با آرامش تست بزنیدو پاسخ ها را به دقت مطالعه کنید.یادتان باشد قرار نیست که نکاتی را که بلدید به رخ خودتان بکشید ،بلکه باید مانند کار آگاهی تیز بین در پی یافتن نکات جدید باشید و این نکات را در صورت تمایل به کلاسورتان منتقل کنید.به تست زدن به عنوان یک فرصت آموزشی خوب نگاه کنید.لازم نیست از روی کتاب های متعددی تست بزنید و در این زمینه زیاده روی کنید،بلکه انتخاب یک کتاب خوب و پایبندی به آن میتواند موفقیت آمیز باشد.درسنامه ها را با دقت مطالعه کنید و نکات را از دست ندهید.
گام پنجم-مرور و جمع بندی :
حال که کتاب را خوب خوانده اید و تست هم زده اید یک مرور نهایی در جا افتادن نکات و ماندگاری آنها نقش بسزایی دارد.در مرور عجله نکنید و با آرامش پیش بروید . احتمالاً با زدن تست ها و خواندن درسنامه ها دیدتان مقداری تغییر کرده است ،با مطالعه دوباره کتاب این دید جدید با آموخته های قبلیتان هماهنگ شده و نکاتی که آموخته اید بر کتاب منطبق می شوند و به حافظه تان منتقل می شوند.
این 5 گام را برای هر فصل به صورت جداگانه اجرا کنید .این فرآیند برای یک فصل ممکن است حدود یک هفته طول بکشد.با تبعیت از این 5 گام که با تغییراتی جزئی مورد توافق بسیاری از رتبه های برتر هستند ،می توانید با نظمی بیشتر و روشی صحیح تر زیست شناسی را بفهمید.در ادامه توجهتان را به نکات زیر معطوف می کنم :
1.زیست شناسی را پله به پله بخوانید .مطالب بیشتر فصل ها پیش نیاز فصل هالی بعدی هستند . اگر به تازگی مطالعه جدی این درس را شروع کرده اید حتماً از فصل اول سال دوم شروع کنید.
2.سعی کنید هر روز برای این درس چند ساعت (بین 2 تا 4ساعت)وقت بگذارید .در ضمن در نظر داشته باشید که با زیاده روی در این درس نسبت به بقیه ی درس ها کم کاری نکنید.
3.اگر مدرسه یا کلاس کنکور می روید حتماً مبحث هر جلسه را از قبل پیش خوانی کنید تا درس را بهتر بفهمید و یادگیری کامل تری داشته باشید.
4.به بودجه بندی توجه نکنید.باید روی همه ی مطالب و فصول وقت بگذارید و مسلط شوید.
5.اگر دانش آموز پایه هستید ،مطالعه درسنامه های کامل مانند درسنامه های کتاب های کمپلکس را به شما پیشنهد می کنم.
6.حتماً برای مرور آموخته های قبلی تان وقت بگذارید .برنامه های رایگان سایت از نظر ایجاد فرصت مرور مناسب عمل کرده است و فرصت هایی کافی را در خود گنجانده است . هر چقد ر مطالب این درس را به صورت فهم در آورید و از ذهنتان برای شبیه سازی کمک بگیرید ،آنها را بیشتر به خاطر دارید و در مرور کمتر به مشکل بر می خورید.
“این تفکر که یک روش درست وجود دارد کلاً اشتباه است”
